Rodzaje oddechu w jodze
Jak twierdzą jogini, oddech jest nicią łączącą ciało i umysł. Jeśli któryś z tych elementów zostanie wytrącony z równowagi, odbija się to na pozostałych. Na co dzień procesy oddechowe są regulowane przez odpowiednie mechanizmy w naszym ciele, jednak wiele czynników fizycznych, umysłowych i środowiskowych (stres, pośpiech, traumatyczne przeżycia) może zaburzać te procesy, powodując że zaczynamy oddychać w nieprawidłowy sposób, jak np. w przypadku zdenerwowania serce zaczyna pracować szybciej, oddech przyśpiesza, jesteśmy nadmiernie pobudzeni. Obserwując swój oddech, możemy świadomie na niego wpływać, nabierać zdrowych nawyków oddechowych, pracować nad sobą i poprawiać jakość swojego życia.
Oddychanie piersiowe - najprostsze do zaobserwowania podczas robienia maksymalnego wdechu. Ściana brzucha jest tutaj stabilna, sztywna, natomiast klatka piersiowa unosi się do góry i na zewnątrz. Ten typ oddechu połączony z prostymi wygięciami do tyłu jest dobrym ćwiczeniem wzmacniającym. Można wtedy poczuć jak zewnętrznie mięśnie międzyżebrowe rozszerzają klatkę piersiową w trakcie głębokiego wdechu. Natomiast w trakcie relaksu - w pozycji trupa - oddychanie piersiowe odczuwa się jako coś niewygodnego i stresującego.
Hamujące oddychanie piersiowe - jest przeważnie płytkie, szybkie i nieregularne, związane ze stresem i napięciem. Ściana brzucha podczas wdechu jest sztywna, dolna część mostka i dolne żebra są nieruchome, unosi się tylko górna część klatki piersiowej. Ten typ oddechu jest odbiciem fizycznych i psychicznych problemów. Nadmiernie pobudza system nerwowy, podnosi rytm serca i ciśnienie krwi. Zdrowe osoby, wykonując ten typ oddechu, poczują szybko uczucie destabilizacji i dyskomfortu.
Oddech paradoksalny - w trakcie wdechu ściana brzucha porusza się tutaj odwrotnie niż w trakcie normalnego wdechu, czyli jest wciągana do środka, a w trakcie wydechu jest wypychana na zewnątrz, zewnętrzne mięśnie międzyżebrowe powiększają i unoszą klatkę piersiową. Oddychanie paradoksalne pobudza system nerwowy, już po kilku takich oddechach odczuwamy niepokój i nerwowość. Nawykowe oddychanie w ten sposób utrzymuje system nerwowy w ciągłym pobudzeniu, co odbija się niekorzystnie na funkcjonowaniu naszego organizmu.
Sposobem na oduczenie się nieprawidłowych nawyków oddechowych jest praktyka oddechu brzusznego. Najłatwiej go poczuć leżąc w pozycji trupa. Ściana brzucha w trakcie wdechu porusza się do góry, napełnia się powietrzem, w trakcie wydechu swobodnie i bezwysiłkowo opada w stronę podłogi, klatka piersiowa pozostaje cały czas nieruchoma. Oddech ten naturalnie relaksuje, uspokaja, wręcz nawet usypia. Uczy równomiernego i płynnego oddechu, jest wykorzystywany do ćwiczeń oddechowych, takich jak bhastrika i kapalaphati.
Oddychanie przeponowe (piersiowo- przeponowe) - ściana brzucha podczas wdechu pozostaje nieruchoma, utrzymywana przez opór mięśniowy, wywarty pozycją stojącą lub siedzącą, górna część brzucha i podstawa klatki piersiowej unoszą się i rozszerzają na zewnątrz. Oddech ten uczy kontroli i świadomości w tułowiu, kieruje uwagę do środkowej części ciała, integruje i równoważy. To najbardziej naturalny oddech w codziennym funkcjonowaniu. Gdy podczas relaksu, w pozycji trupa, oddychając brzusznie poczujemy senność, dobrze jest oddychać przeponowo, co zwiększy uważność i koncentrację.
Oddech całkowity - jest połączeniem oddechu brzusznego, przeponowo- piersiowego i piersiowego. Tutaj powietrze wypełnia płuca od dołu, przez środkową i górną partie płuc. Wykonywany powoli i równomiernie przynosi uczucie spokoju i stabilności, oczyszcza i energetyzuje.
Mając na uwadze wpływ oddechu na ciało i umysł, powinno się podchodzić do niego z rozwagą i szacunkiem. Rytm i jakość naszego oddechu jest odzwierciedleniem naszego stanu psychofizycznego. Oddychając płytko, niepotrzebnie unosząc ramiona lub wciągając brzuch przy wdechu, organizm nie otrzymuje dostatecznej ilości tlenu, co może skutkować brakiem witalności i odporności na choroby. Ćwicząc oddech uczymy się nie tylko kontroli oddechu, ale też przepływu prany(siły witalnej) oraz kontroli umysłu, gdyż stan umysłu jest odzwierciedleniem sposobu w jak oddychamy. Oddech jest życiem, bez pożywienia i wody możemy przeżyć kilka dni, ale bez oddechu umrzemy w kilka minut.
